FAHAMU KUHUSU MSITU MKUBWA WA AMAZON ; HAZINA YA DUNIA ILIYOKO HATARINI

 

UTANGULIZI

Msitu wa Amazon ni mojawapo ya maeneo ya kiasili yenye utajiri mkubwa zaidi wa viumbe hai duniani. Unapatikana katika Amerika ya Kusini, na unachukua eneo la zaidi ya kilomita za mraba milioni 5.5, ukivuka mipaka ya nchi tisa: Brazili, Peru, Kolombia, Venezuela, Ecuador, Bolivia, Guyana, Suriname, na Guiana ya Kifaransa. Pamoja na kuwa chanzo kikubwa cha oksijeni duniani, msitu huu ni makazi ya maelfu ya spishi za mimea, wanyama, na jamii za watu wa asili.

* Msitu wa Amazon unajulikana kwa kuunganisha mito na mto mkuu, ndiyo maana picha za angani zinaonyesha eneo lililojaa maji na miti kwa uwiano mkubwa.

* Huduma ya "floodplain" (eneo la mafuriko) ni muhimu sana kwa bioanuwai; ndege, samaki, mifugo, na aina mbalimbali za mimea hukua hapa kwa wingi.

* Maporomoko ya maji ndani ya msitu huonyesha mazingira ya msitu yenye udongo wa rutuba, ukitoa mazingira mazuri kwa mimea na wanyama.

* Ramani ya biome inaifanya picha kuwa ya kujifunza pia, ikichora mipaka na maeneo ambayo msitu unavuka, pamoja na umuhimu wake katika vizazi mbali mbali.

 

 

 

UMUHIMU WA MSITU WA AMAZON

Kutokana na ukubwa wa msitu huu, dunia imekua inanufaika katika nyanja mbalimbali kama ifuatavyo; 

1. CHANZO KIKUBWA CHA OKSIJENI

Amazon huchangia karibu 20% ya oksijeni inayozalishwa duniani. Miti inayopatikana kwenye msitu huu hufyonza kaboni dioksidi kutoka angani na kutoa oksijeni, hivyo kupunguza athari za ongezeko la joto duniani.

 

2. BIOANUWAI ISIYO NA KIFANI

Msitu wa Amazon una zaidi ya;

* Spishi 40,000 za mimea

* Spishi 2,200 za samaki

* Spishi 1,300 za ndege

* Spishi 430 za mamalia

* Spishi 1,000 za amphibia

Baadhi ya wanyama mashuhuri wa msitu huu ni jagwa (jaguar), nyoka aina ya anaconda, sokwe wa aina mbalimbali, na ndege wa rangi za kuvutia kama macaw.

 

3. VYANZO VYA DAWA ASILIA

Zaidi ya 25% ya dawa zinazotumiwa hospitalini ulimwenguni zinatokana na mimea ya msitu wa Amazon. Hata hivyo, ni chini ya 1% tu ya mimea ya msitu huu iliyofanyiwa uchunguzi wa kisayansi kikamilifu, hivyo msitu huu bado unahifadhi siri nyingi za tiba.

 

4. MAKAZI YA WENYEJI WA ASILI

Takribani jamii 400 za watu wa asili wanaishi msituni, wakiwa na lugha, tamaduni na maarifa ya jadi kuhusu mimea na wanyama. Wengi wao huishi bila mawasiliano ya moja kwa moja na ulimwengu wa nje.

 

 

 

CHANGAMOTO ZINAZOUKUMBA MSITU WA AMAZON

1. UKATAJI MITI HOLELA (DEFORESTATION)

Ukataji miti kwa ajili ya kilimo (hasa ufugaji wa ng’ombe na kilimo cha soya), uchimbaji wa madini, na ukataji wa miti kwa biashara umekuwa janga kubwa. Kila mwaka, maelfu ya kilomita za msitu hupotea.

 

2. MOTO WA MSITUNI

Moto, mara nyingi unaochochewa na shughuli za kibinadamu, huangamiza maeneo makubwa ya msitu. Mwaka 2019, dunia ilishtushwa na picha za moto mkubwa ulioteketeza sehemu kubwa ya Amazon nchini Brazili.

 

3. MABADILIKO YA TABIANCHI

Ongezeko la joto duniani linaathiri mvua na unyevu wa msitu wa Amazon, hali inayoathiri vibaya ekolojia ya eneo hilo.

 

4. UVAMIZI WA MAENEO YA ASILI

Maendeleo ya barabara, viwanda, na makazi yanaendelea kuvamia maeneo ya watu wa asili na kusababisha migogoro na kupotea kwa tamaduni za jadi.

 

 

JITIHADA ZA KUILINDA AMAZON

1. SHERIA NA SERA ZA MAZINGIRA

Serikali mbalimbali zimeanzisha hifadhi na sheria kali za kupiga marufuku ukataji wa miti kiholela. Hata hivyo, utekelezaji wake umekuwa changamoto kutokana na rushwa na ukosefu wa rasilimali.

 

2. MASHIRIKA YASIYO YA KISERIKALI (NGOS)

Mashirika kama WWF, Greenpeace na Amazon Watch yanapigania uhifadhi wa msitu kwa kuelimisha jamii, kushirikiana na wenyeji, na kupinga miradi hatarishi kwa mazingira.

 

3. UFUGAJI NA KILIMO ENDELEVU

Kuna juhudi za kuhimiza wakulima kutumia mbinu rafiki kwa mazingira kama vile kilimo mseto, upandaji miti, na kujiepusha na kuchoma ardhi.

 

4. TEKNOLOJIA YA UFUATILIAJI

Kutumia picha za setilaiti, watafiti wanaweza kufuatilia ukataji wa miti na kuripoti mabadiliko kwa haraka. Hii inasaidia kuchukua hatua za haraka dhidi ya uharibifu.

 

 

 

FAIDA KWA DUNIA NZIMA

Ulinzi wa msitu wa Amazon si kwa manufaa ya Amerika ya Kusini pekee, bali kwa dunia nzima. Kupungua kwa Amazon kunamaanisha ongezeko la gesi chafu duniani, mabadiliko ya tabianchi, kupotea kwa vyanzo vya dawa, na hatari kwa viumbe hai duniani kote.

 

 

JUKUMU LA KILA MMOJA WETU

Hata kama hatuishi karibu na Amazon, bado tuna jukumu la kulinda mazingira;

* Kuepuka bidhaa zinazotokana na ukataji wa msitu kama nyama kutoka maeneo ya Amazon

* Kuunga mkono bidhaa zinazotokana na misitu kwa njia endelevu (eco-friendly)

* Kutoa msaada kwa mashirika yanayolinda misitu

* Kueneza uelewa kuhusu umuhimu wa bioanuwai duniani

 

 

 

Tazama baadhi ya picha zinazoonyesha uzuri na ukubwa wa msitu wa Amazon;

 

Picha ya anga ya msitu na mito – Inaonyesha njia kubwa za mito zinazopita katikati ya misitu minene, ikionyesha uwiano wa maji na miti katika eneo hili lenye thamani kubwa.

 

Mto ukiwa na makaburi ya miti – Inaonesha mazingira ya kinanda au “floodplain,” ambapo maji hujaa na kuondoka kulingana na msimu wa mvua.

 

Maporomoko ya maji ndani ya msitu – Urembo wa asili ukiwa na maji yanayotiririka kwenye mazingira yenye virutubisho vya misitu.

  

Ramani ya biome ya Amazon – Inaonesha mipaka ya msitu wa Amazon unavyoshikilia maeneo makubwa ya Amerika Kusini, ukisisitiza ukubwa wake wa takriban kilomita milioni 5.5 za mraba.

 

Msitu wa Amazon ni urithi wa dunia unaohitaji kulindwa kwa hali na mali. Ni ghala la uhai, tiba, oksijeni, na maarifa ya kipekee ya jamii za asili. Uharibifu wa msitu huu ni tishio la moja kwa moja kwa mustakabali wa maisha duniani. Ni wajibu wetu sote ; serikali, jamii, mashirika na mtu mmoja mmoja kuhakikisha kuwa Amazon inaendelea kuwa kijani na hai kwa vizazi vijavyo.